آموزش مداحی و اشعار مذهبی

درس آداب و اصول ذاکری (جلسه چهارم) استاد سازور

ذاکر اهل البیت(علیهم السلام) باید توانایی دعاخواندن داشته باشد. اصل خواندن دعا، ثواب دارد. ولی معلوم نیست شعری که ما انتخاب کردیم شعر مورد نظر اهل البیت(علیهم السلام) باشد. ولی ادعیه، کلام نورانی اهل البیت(علیهم السلام) هستند.

 در زیارت جامعة کبیره می خوانیم که « کَلامُکُم نُور ». شما اجباراً در بعضی از موارد باید روضه را همراه دعا بیان کنید تا مستمع بیشتر و بهتر با معارف اهل البیت(علیهم السلام) آشنا شود. مثلاً در هنگام روضه خواندن، مجبور شوید فرازهایی از دعای ندبه یا جامعة کبیره را بخوانید اگر نتوانید دعا را بخوانید اثر منفی خواهد گذاشت.

ویژگیهای ذاکر:
در فصل گذشته صفات ذاکر را بیان کردیم و در این فصل می خواهیم ویژگیهای یک ذاکر را بیان نماییم. فرق بین صفت و ویژگی در اینست که صفت در وجود انسان قرار دارد، ولی ویژگی را باید فرد در وجود خود ایجاد نماید.

ویژگیهای یک ذاکر عبارتند از:
۱- دارا بودن صوت خوش:
صوت خوب می تواند یکی از ابزار مهمی در جذب افراد به سمت مجالس اهل البیت(علیهم السلام) باشد. مشخصة یک ذاکر اهل البیت(علیهم السلام)، خوب خواندن است. به ما سفارش شده است که حتی قرآن و اذان را نیز با صوت خوب بخوانند.

۲- خوب خواندن و کم خواندن:
همة هدف ما در دستگاه سیدالشهدا(علیه السلام) اینست که در مردم تشنگی ایجاد کنیم و مردم را تشنة روضه خوانی و دستگاه سیدالشهدا(علیه السلام) نگه داریم، چون ظرفیتهای مردم با هم فرق می کند. بنابراین ذاکری که هم کم و هم خوب بخواند ضمن اینکه در مردم تشنگی ایجاد خواهد نمود مردم نیز به مجالس علاقمند می گردند.
از سوی دیگر ذاکر باید صداقت در خواندن داشته باشد یعنی اگر می گوید ۲ بیت می خوانم و رفع زحمت می کنم حتماً باید بیشتر از ۲ بیت نخواند.

آب کم جوی و تشنگی آور بدست
تــا بجوشــد آبت از بـالا و پسـت

۳- ذاکر باید دعاخوان باشد:
ذاکر اهل البیت(علیهم السلام) باید توانایی دعاخواندن داشته باشد. اصل خواندن دعا، ثواب دارد. ولی معلوم نیست شعری که ما انتخاب کردیم شعر مورد نظر اهل البیت(علیهم السلام) باشد. ولی ادعیه، کلام نورانی اهل البیت(علیهم السلام) هستند.
در زیارت جامعة کبیره می خوانیم که « کَلامُکُم نُور ». شما اجباراً در بعضی از موارد باید روضه را همراه دعا بیان کنید تا مستمع بیشتر و بهتر با معارف اهل البیت(علیهم السلام) آشنا شود. مثلاً در هنگام روضه خواندن، مجبور شوید فرازهایی از دعای ندبه یا جامعة کبیره را بخوانید اگر نتوانید دعا را بخوانید اثر منفی خواهد گذاشت.
 

در دعاخواندن توجه به چند نکته حائز اهمیت است:
اول اینکه اصل خواندن دعا ثواب زیادی دارد چون از لسان اهل البیت(علیهم السلام) بیان شده است.
دوم اینکه دعا را باید بطور صحیح و درست بخواند.
سوم اینکه ذاکر باید معانی دعا را هم بداند.
وچهارم اینکه ذاکر باید بداند نکات دعایی را درکجای شعر یا مقتل استفاده نماید.

۴- ذاکر باید اهل سوز و اشک چشم باشد:
امام صادق(علیه السلام) فرمودند: « شما وقتی که در مصائب جد ما، اشک بر گونههایتان جاری شود، اولین اثرش اینست که خدای متعال گناهان آن شخص را میبخشد وگناهان و رذائل او تبدیل به حسنات می گردد. » انقلاب امام سجاد(علیه السلام)، انقلاب اشک بود. سلاح مومن، اشک او است. اشک سلاحی است که صدا ندارد ولی تأثیرش بسیار زیاد است.

در روایت آمده که: « اگر یتیم قطره ای اشک بریزد عرش خدا به لرزه در می آید. » و باز در روایت داریم که فرمود: « اشک که بر گونه جاری شد، درهای رحمت خدا باز میشود. » نوعاً کسانی که دارای اشک چشم هستند مورد عنایت پروردگار و اهل البیت(علیهم السلام) می باشند. ذاکر باید خود اهل سوز و اشک چشم باشد، در غیر اینصورت نباید از مردم و مستمعین خود توقع داشته باشد. شما باید زمانیکه در مجلس اهل البیت(علیهم السلام) شرکت میکنید این سلاح را همراه خود
بیاورید، زیرا شما به جنگ با شیطان میروید.

منبع :سایت استجاب 
 

درس آداب و اصول ذاکری (جلسه سوم) استاد سازور

صفات ذاکری:
۱- صفات باطنی:
صفات باطنی همان تقوای الهی است. باید سعی کنید حلال و حرام خدا را رعایت نمایید.
خودتان را با تقوای الهی زینت ببخشید. با نفس خود مبارزه کنید و رذائل را از وجودتان تطهیر نمایید تا انسانهای پاک و متدین گردید.

۲- صفات ظاهری:
مداح اهل البیت(علیهم السلام) نه تنها باید دارای صفات خاص باطنی باشد بلکه از نظر ظاهری هم باید دارای ویژگیهای خوبی باشد. در حال حاضر مشکلی که ما خیلی با آن روبرو هستیم همین ظاهر ذاکرین می باشد. ما نباید ظاهر خود را طوری آراسته کنیم که مورد سؤال دیگران قرار بگیریم.

 از جمله مواردی که باید در آراستگی آن دقت کافی و وافی داشته باشید، مواردی مانند: چگونگی لباس، شغل، نام، محاسن و نظافت شخصی و ظاهری می باشد. مداح باید نام یا لقب مناسب برای خود انتخاب نماید و لباسش ساده و مرتب باشد. شغل مداح نیز باید با وظیفة مداحی تناسب داشته باشد و حتی حد محاسن و شارب شرعی رارعایت نماید. 

منبع : سایت استجاب

درس آداب و اصول ذاکری (جلسه دوم) استاد سازور  

علل انتخاب شدن ما برای مداحی:
( به تعبیر دیگر چرا وظیفة مداحی به دوش ما گذاشته شده است ؟ )
اگر ما جواب این سوال را بدانیم، سرمایه های خوبی بدست میآوریم و سعی میکنیم از این
سرمایه به نحو احسن حفاظت و حراست کنیم و در نتیجه فیض آن را خودمان می بریم. مال خوب، سرمایه خوب، فکر خوب و… نیاز به محافظت خوب هم دارند و نباید آنها را به راحتی از دست داد.

بنابراین اگر کسی فهمید که چرا مداح شده در نتیجه مواظبت و مراقبتش بیشتر خواهد بود. دلائلی که ما برای کسوت نوکری و مداحی اهل البیت(علیه السلام) انتخاب شده ایم عبارتند از:

۱- پی بردن به عنایت خاص خدای متعال یا اهل البیت(علیه السلام):
انسان باید درک کند که این مسئولیتی که روی دوشش گذاشته شده، عنایت خاص خدای متعال و اهل البیت(علیه السلام) است. تشخیص این عنایت به عهدة خود انسان است. اگر ما دارای صفات مدح شدیم، در نتیجه اهل البیت(علیه السلام) ما را یاری میکنند، یعنی عنایت خاص به ما خواهند داشت.

۲- کشف تواناییهای مداحی در درون خود:
هر کسی خودش متوجة این امر میشود که چه تواناییهایی در وجود خود به صورت بالقوه
دارد. مثل داشتن صوت خوش، سرودن شعر، بیان خطابه و تقلید صدا از بهترینها و…، مثلا
در بین چند نفر متوجه میشود که صوت او از همه بهتر است. اگر فردی در خودش، یکی از
عواملی که بیان شد کشف کرد، پس می تواند خود را برای مداحی آماده نماید.

 3- نگاه خاص به محیط اطراف خود و تطبیق با رویدادهای مربوط به اهل البیت(ع):
باید سعی کنیم که نگاهمان به رویدادهای اطراف، نگاه خاص باشد. بعضی از مداحان با تجربه هستند که برای روضه خواندن، از رویدادها و اتفاقات محیط خود کمک میگیرند. بنابراین اگر در وجود کسی، توانایی مداح شدن به وجود آمد حتما نگاهش با دیگران متفاوت خواهد بود.

 ۴- یقین و اطمینان از ممهور شدن به مهر فاطمی و علوی:
ما باید یقین کنیم که حضرت زهرا (س) و امیرالمؤمنین(علیه السلام) به ما مهر نوکری زدهاند و این مسئولیت را برعهدة ما گذاشته اند. البته یقین مداح، حجتی برای دیگران نیست. بلکه این یقین برای خود فرد مداح و کسانی که به او اعتماد دارند مورد وثوق می باشد. همانطور که مکاشفات افراد، برای خودشان و افرادی که مورد اطمینان آنها هستند مستند و مستدل می باشد.

 این یقین از راههای مختلفی بدست می آید که عبارتند از:
الف: فرد مستقیما انتخاب شدة اهل البیت(علیه السلام) باشد.
ب: از طریق افراد مورد وثوق مانند اولیاء الله به او ثابت شود.
ج: دعای خاص افراد مستجاب الدعوه مانند پدر و مادر باعث شود.
د: از طریق پی بردن به عظمت مداحی.

منبع : سایت استجاب

درس آداب و اصول ذاکری (جلسه اول) استاد حاج حسین سازور

در ابتدا بنده چند نکته را باید در جمع شما ستایش جویان اهل البیت(علیهم السلام) عرض کنم. همانطوری که می دانید خواندن در پیشگاه حضرت سیدالشهدا(علیه السلام) دارای یک سری ظرافت ها و لطافت هایی است که رعایت آنها باعث اثرگذاری بیشتر، هم در ذاکر یا مداح و هم در مستمعین می گردد و همانطوری که خواندن مداح یا ذاکر، دارای ظرافت های خاصی است، شخص مداح یا ذاکر هم نیز باید از نظر روحی لطیف و ظریف باشد.زیرا انسان سنگدل، هیچگاه نمیتواند فردی مؤثر و نوکری ارزشمند برای امام حسین(علیه السلام) باشد.

یکی از مواردی که باعث سنگدلی فرد می شود، اینست که ذاکر یا مداح به این مسئله، یعنی مداحی اهل البیت(علیهم السلام) به عنوان یک شغل نگاه کند. نکتة دیگر اینکه ما باید توجه داشته باشیم که دریای خوانندگی و مداحی اهل البیت(علیهم السلام) آنقدر وسیع است که تمامی ندارد. خواندن در دستگاه امام حسین(علیه السلام) مانند دعا کردن،تمامی ندارد، میدان وسیعی است که حدود آن را نمی توان معین نمود. همانطوری که ما نمی توانیم برای فضائل و کرامات اهل البیت(علیهم السلام) حد و حصری قائل شویم، برای نوکری اهل البیت(علیهم السلام)، از نظر ارزش گذاری معنوی نیز نمی توان حد و حدودی در نظر گرفت.

دیگر اینکه در دستگاه سیدالشهدا(علیه السلام)، داشتن صدا و صوت خوب، اصل نیست گرچه صدا جذابیت دارد، یا اصل، داشتن محفوظات نیست گرچه محفوظات جایگاه ویژهای در ذاکری دارد و همة اینها در بهتر فهماندن معارف اهل البیت(علیه السلام) لازم است. ولی اینها همه جزو ابزار مداحی هستند و اصل چیز دیگری است که ما در این درس به توضیح آن اصول می پردازیم. البته ما در این مقال، آداب مداحی و ذاکری را خدمت شما عرض خواهیم کرد. مطالب هم مطالبی تازه ای است البته نه اینکه این مطالب نبوده اما در ذاکری و مداحی اهل البیت(علیهم السلام)، خیلی از افراد به این اصول بی اهمیت و بی دقت هستند.

اصول و پایه ذاکری بر ۴ محور استوار است:
۱- آداب ذاکری
۲- فنون ذاکری
۳- تاریخ در ذاکری
۴- مقتل در ذاکری

منبع : سایت استجاب